कोंकणीपण : कोंकणी संघटनां आनी तांचे फुडारी

सांखळ निबंद 8 

कोंकणीपण : कोंकणी संघटनां आनी तांचे फुडारी  

प्रस्तावना 

कोंकणी भाशेचे उदरगती खातीर आमचे मदें आमी कोंकणीपणाचें तत्व शिंपडावंक जाय. “हांव पयलो कोंकणी” हीच म्हजी पयली वयली अस्मिताय आसूंक फावो. कोंकणी अस्मितायेची आमकां वळख जातच, कोंकणी भाशे वरवीं ती अस्मिताय आमी सांबाळूंक फुडें पावलां काडचीं. हें करच्याक कोंकणी संघटनांचो आनी तांच्या फुडार्‍यांचो खूब म्हत्व आसा. हांतूं कोंकणी मळार वावुरचे सगळे फुडारी, सरकारी तशेच खाजगी, आनी तांकां आदार दिवपी कोंकणी वावराडी, हांचो लेगून आसपाव आसा. फुडारी बरे आसल्यार, त्या वावराक आनी वावराड्यांक एक दिश्टावो (vision) मेळटा. घडये फाटल्या जायत्या वर्सांनी फकत कोंकणी मळार वावरूच जाला, पूण त्या वावराक निर्दिश्ट एक दिश्टावो आसलो काय ना, तें सांगूंक कश्ट भोगतात. “खंय गेल्लो, खंय ना, कितें हाडलें, कांय ना” हे कोंकणी सांगणे परीं, आमची गत जाल्या. म्हज्या आदल्या सात सांखळ निबंदांनी हांवें कोंकणी भास, साहित्य, दायज आनी समाज, हांची राखण, तशेंच भुरग्यां वरवीं आनी तरणाट्यां वरवीं कोंकणी भाशेची उदरगत कशी करूं येता हाचे विशीं नियाळ केल्लो. ह्या निबंदांत कोंकणी फुडार्‍यांच्या वावरा विशीं थोडो उजवाड घालूंक सोदतां. 

संघटीत जावन फायदो

संघटीत जावन केल्लें खंयचेंय काम चड येसस्वी जाता. हांतूं म्हाका तर कसलोच दुबाव ना. भारताच्या स्वतंत्रतायेच्या झुजा वेळार जांव, वा आतांच्या काळार भश्टाचारा विरोध मांडिल्ल्या झुजा विशीं जावं. एकवटान आमी संघटीत जाल्ले वरवीं आमकां फायद्याक पडलें. संघटीत जाल्ल्यान आमच्या वावराक एक दिका मेळटा. सांगाताच टिका करूंक एक संद मेळटा. फुडार्‍यांक आनी वावराड्यांत आपलें काम पोंताक पावोंवक घटाय आनी स्पश्टाय लाबता. 

सध्या कोंकणी भाशेच्या वावरा खातीर भारतांत तशेंच भारता भायर कांय कोंकणी संघटनां/ संस्था आसात. तांतल्यो कांय मुखेल संघटनां/ संस्था अश्यो – अखील भारतीय कोंकणी परिशद, जाची मुखेल कचेरी, पणजे, गोंयांत आसा. ही परिशद 1939 वर्सा कारवारांत जमिल्ले पयले कोंकणी परिशदेचें धोरण फुडें व्हरूंक वावुरता. गोंयांत, कर्नाटकांत आनी केरळांत, प्रदेशीक पांवड्यार गोंय कोंकणी अकादेमी, कर्नाटक कोंकणी साहित्य अकादेमी आनी कोंकणी साहित्य अकादेमी केरळ आसात. तशेंच मुंबय, सांखळे, मडगांव, मंगळुरांत कोंकणी भाशा मंडळां आसात. मंगळुरांत एक जागतीक कोंकणी संघटन आनी एक विश्व कोंकणी केंद्र आसा. ह्यो सगळ्यो संस्था/ संघटनां कोंकणी भाशे खातीर, चड करून साहित्य उजवाडावंक वावुरतात. हांतल्या कांय संस्थांक सरकाराचो दुडवां आदार लेगून मेळटा. कांय संस्थांनी फुडार्‍यांची नेमणूक लेगून सरकारूच करता. 

असले तरेच्या संस्थांच्या वावराची एक पट्टी आनी एक मोलावणी जावंक जाय. लोकांक तांचो वावर कळूंक जाय. घडये कोंकणी भाशेचे उदरगती खातीर जायतें काम उरलां. संस्था साबार आसात, पूण आमचे कडे दिश्टावो आसा काय? म्हळ्ळो दुबाव मारता. आमी खंय वचूंक सोदतात, आमी खंय पावल्यात? थोडो वेळ काडून कोंकणीक संबंदीत कांय प्रस्नांचेर आमी नियाळ करचो पडटलो. हें करचे खातीर हांवें “स्वॉट अनॅलिसिसाचो” आदार घेतला.    

कोंकणी S.W.O.T. ANALYSIS 

वेपारांत आनी हेर शेतांनी SWOT analysis-आक खूब म्हत्व लाबलां. हें एके तरेचें विश्लेशण जाचे वरवीं आमकां आमचें बळ (Strength), आमचें उणेपण (Weakness), आसची संद (Opportunities) आनी आसची भिरांत (Threat) वळखून एक दिश्टावो (vision) घडोवन ते दिकेन वावरूंक जाता. हांतूं बळ आनी उणेपण आमचेच भितरल्यो गजाली जाल्यार, संद आनी भिरांत भायल्यान येवच्यो गजाली.  वेपार, उद्देगांत आसले तरेच्या विश्लेशणा वरवीं आर्थीक लाव आनी उद्देगाचो विस्तार दोनूय फावो जाल्यात. तेच सिध्दांत आमी कोंकणी भाशेक आपणायल्यार? 

हाकाच लागून सकयल एके तरेचें SWOT analysis हांवें केलां. फकत म्हत्वाच्यो दोन गजाली हांवें हांगा आटापल्यात. 

कोंकणी SWOT ANALYSIS

फायद्याक पडच्यो लुकसाण हाडच्यो

भितरल्यान येवच्यो आमचें बळ 

1. कोंकणी भाशेक भारतीय संविधानांत मान्यताय मेळ्ळ्या

2. चार राज्यांनी शिंपडल्लो कोंकणी लोक आपली भास उलयता, वाचता आनी बरयता.  आमचें उणेपण 

1. कोंकणी लोक एका राज्यांत नात. (हाका लागून भाशेचें प्रमाणीकरण करूंक त्रास)

2. कोंकणी लोकां मदें एकवट ना. जात, धर्म, प्रांत आनी लिपयेच्या नांवान तांचे मदें वांटे फांटे जाल्ले आसात. 

भायल्यान मेळच्यो मेळची संद 

1. कोंकणी भुरग्यांक इस्कोलांनी आनी म्हाविद्यालयांनी कोंकणी भास शिकपाक मेळटा

2. महाराष्ट्रांत, गोंयांत, कर्नाटकांत आनी केरळांत कोंकणी संघ आनी संस्था आसात आसची भिरांत 

1. कोंकणी लोकांचो आंकडो (उलोवपी, वाचपी, बरोवपी) दिसान दीस देंवता

2. कोंकणी भास पोटाची भास जावंक शकली ना

ह्यो वयल्यो गजाली मनांत दवरून कोंकणीचें बरें आशेतल्यांनी कांय थारावीक गजाली करच्यो पडटल्यो. आमचे कडे लोक आसा, साहित्य लेगून आसा. पूण लोकां मदें एकवट ना आनी साहित्याचो विस्तार मर्‍यादीत आसा. देखून आमच्या कोंकणी भुरग्यांक आनी तरणाट्यांक कोंकणीच्या वावरांत मुखार हाडचें पडटलें. हाकाच लागून आमचो दिश्टावो आसो आसूं येता :

दिश्टावो (vision) – आमी कोंकणी लोक, कोंकणी भाशेच्या फुडारा खातीर, एकवटान वावरून एकामेकाक तेंको दिवन आमची भास, साहित्य आनी दायज सांबाळटलीं. कोंकणी भाशे वरवीं, कोंकणी समाजांत एकवट बांदून हाडटलीं. 

हे खातीर कांय थारावीक पांवलां अशीं आसूं येतात : 

1. प्रदेशीक पांवड्याक (महाराष्ट्रांत, गोंयांत, कर्नाटकांत आनी केरळांत तरी) कोंकणी लोकांक एका पत्रा वरवीं आनी एका संकेतस्थळा वरवीं एकवटीत दवरूंक जाय. 

2. तीन म्हयन्यांत एक पावटीं प्रदेशीक पांवड्यार आनी स म्हयन्यांत एक पावटीं राष्ट्रीय पांवड्यार आमच्या वावराची खबर, ताची मोलावणी आनी ताचेर भासाभास करूंक आमी एकठांय येवंक जाय. 

3. कोंकणीचे लिपयेचो प्रस्न एकवटान सुटावो करूंक जाय. म्हणटच “एकूच लिपी” म्हळ्ळी जाल्यार हेर लिपयांचें कितें? “भोव लिपी” म्हळ्ळी जाल्यार एकामेकाचें बरोवप/ साहित्य/ एकरूपपणा विशीं उदेवंचे प्रस्न कशे सुटावे करचे? हाचेर खोलायेन नियाळ जावचो.

4. कोंकणीचो विस्तार आनी राखण करचो हो वावर खूब म्हत्वाचो. देखून फावो तसल्या मनशांनी ह्या वावरांत फुडाकार घेवंक जाय. कोंकणी टिमीन हाचें संयोजन करूंक जाता. 

कोंकणी मनशांनी आधुनीक काळांत आधुनीक चिंतप आपणावचें पडटलें. जात कात, धर्म कर्म, प्रांत प्रदेश म्हण इतलीं वर्सां काडलीं. पूण कोंकणी भाशेक ताचो कितें फायदो जालो? आयज आमचे लागीं एक कोंकणी राज्य आसा, भाशेक मान्यताय मेळ्ळ्या. म्हणटकच कोंकणी भाशेक बरो फुडार येवजूंची जापसालदारी आमचीच. प्रगट (print) आनी समाज माध्यमांनी (social media) कोंकणीचो विस्तार करचो पडटलो. हालीं कांय संकेतस्थळांचेर कोंकणी साहित्य, संगीत, खबरो वाचूंक/ आयकूंक मेळटात. पूण वाचपी आनी टिकाकार भोव उणे. फामाद कोंकणी मनीस आनी उद्देगपती पद्मश्री पुरस्कृत टि. वी. मोहनदास पै. हांचो दिश्टावो (vision TVM 2030), “कोंकणी भाशे वरवीं कोंकणी लोकांची उदरगत” करप एकदम प्रास्तवीक. असल्या प्रकल्पाक आमी तेंको दिवंक जाय. 

सोंपणी

कोंकणी भाशेच्या फुडारा खातीर एक दिश्टावो आसप कितलो म्हत्वाचो म्हण आमी ह्या निबंदांत पळयलें. कोंकणीच्या वावरांत कोंकणी फुडार्‍यांनी आनी वावराड्यांनी होच दिश्टावो आपणावन काम केल्यार आमचें एकवटाचें धोरण रोखडेंच सुफळ जातलें. वावरा सांगाता, आधुनीक काळांत आधुनीक माध्यमां आमकां वापरचीं पडटलीं. हो विशय म्हज्या फुडल्या आंकांत हांवें हाताळ्ळा. 

लांब जियेवं कोंकणी माय !

(भांगर भूंय – देसेंब्र, 8, 2019)